Szkoła Podstawowa: KLASA 5
1. Biologia jako nauka:
- czym zajmuje się biologia;
- cechy organizmów żywych;
- czynności życiowe organizmów;
- budowa organizmów wielokomórkowych;
- dziedziny biologii.
2. Poznawanie biologii:
- różnice między obserwacją a doświadczeniem;
- etapy metody naukowej;
- cechy dobrego badacza;
- gdzie czerpać wiedzę z biologii.
3. Mikroskop, preparaty i obserwacje:
- budowa mikroskopu optycznego;
- jak przygotować preparaty mikroskopowe;
- mikroskop elektronowy;
- obliczanie powiększenia mikroskopu.
4. Składniki chemiczne organizmów:
- sole, tłuszcze, białka, cukry w organizmach żywych i ich funkcje;
- kwasy nukleinowe;
- komórka zwierzęca i jej budowa;
- komórka roślinna i jej budowa;
- komórka bakteryjna;
- fotosynteza.
Szkoła Podstawowa: KLASA 6
1. W królestwie zwierząt:
- komórka zwierzęca;
- cechy zwierząt;
- jak zbudowany jest organizm zwierzęcy;
- zwierzęta kręgowe;
- zwierzęta bezkręgowe.
2. Tkanki występujące u zwierząt:
- rodzaje tkanek;
- tkanka nabłonkowa, budowa i funkcje;
- tkanka mięśniowa, budowa i funkcje;
- tkanka nerwowa, budowa i funkcje;
- obserwacje tkanek pod mikroskopem.
3. Tkanka łączna:
- rodzaje tkanki łącznej;
- tkanki kostna, chrzęstna oraz tłuszczowa;
- krew jako tkanka płynna;
- cechy charakterystyczne poszczególnych tkanek.
4. Parzydełkowce:
- budowa parzydełkowców;
- rodzaje parzydełkowców;
- znaczenie parzydełkowców w przyrodzie;
- płazińce i ich budowa;
- pasożyty – tasiemiec.
Szkoła Podstawowa: KLASA 7
1. Budowa mikroskopu optycznego.
2. Budowa komórki prokariotycznej i eukariotycznej.
3. Przegląd tkanek zwierzęcych.
4. Skóra – jej budowa i funkcje. Higiena i choroby skóry.
5. Układ ruchu:
- budowa szkieletu;
- rodzaje stawów;
- budowa i znaczenie mięśni;
- higiena i choroby układu ruchu.
6. Składniki pokarmowe (witaminy, cukry, białka, tłuszcze) oraz budowa układu pokarmowego. Trawienie i wchłanianie. Higiena i choroby układu pokarmowego.
Szkoła Podstawowa: KLASA 8
1. Układ nerwowy:
- ośrodki nerwowe;
- centralny i obwodowy układ nerwowy, autonomiczny układ nerwowy i przykłady jego kontroli;
- łuk odruchowy, pojęcie i rodzaje odruchów;
- zmysły – budowa i działanie oraz higiena narządów zmysłów.
2. Układ hormonalny:
- gruczoły dokrewne i ich przegląd;
- rola i rodzaje hormonów;
- zasada działania hormonów;
- antagonistyczne działanie hormonów.
3. Genetyka:
- nośnik informacji genetycznej – DNA i jego budowa; budowa RNA;
- podziały komórkowe; przebieg mitozy i mejozy; I i II podział mejotycznym; haploidalność i diploidalność;
- podstawowe prawa dziedziczenia; I i II Prawo Mendla;
- dziedziczenie grup krwi; kodominacja.
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 1 (kontynuacja szkoły podstawowej)
1. Węglowodany – budowa i znaczenie:
- budowa węglowodanów;
- podział węglowodanów na monosacharydy, disacharydy i polisacharydy;
- przemiany glukozy;
- wiązanie O-glikozydowe;
- budowa, przykłady i funkcje monosacharydów, disacharydów i polisacharydów;
- występowanie i znaczenie węglowodanów;
- wykrywanie monosacharydów i polisacharydów w materiale biologicznym.
2. Białka – budulec życia:
- budowa aminokwasów i białek;
- związek między budową a funkcją białek;
- podział białek na białka proste i złożone;
- przykłady białek, ich występowanie i funkcje.
3. Właściwości i wykrywanie białek:
- właściwości białek;
- wpływ wybranych czynników fizykochemicznych na białka (zjawisko koagulacji i denaturacji);
- badanie wpływu wybranych czynników fizykochemicznych na białko;
- wykrywanie białek w materiale biologicznym (reakcja biuretowa, reakcja ksantofilowa).
4. Lipidy – budowa i znaczenie:
- podział lipidów ze względu na budowę cząsteczki;
- budowa i właściwości lipidów prostych;
- kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone;
- budowa i właściwości lipidów złożonych;
- znaczenie biologiczne lipidów prostych i złożonych;
- wykrywanie lipidów w materiale biologicznym.
5. Budowa i funkcje kwasów nukleinowych:
- budowa i funkcje nukleotydów;
- zasada komplementarności;
- budowa DNA;
- występowanie i znaczenie DNA;
- budowa i rodzaje RNA;
- znaczenie RNA.
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 1 (kontynuacja gimnazjum)
1. Kod genetyczny:
- sposób zapisu informacji genetycznej w DNA;
- właściwości kodu genetycznego;
- znaczenie kodu genetycznego.
2. Ekspresja genów:
- etapy realizacji informacji genetycznej;
- transkrypcja;
- translacja;
- ekspresja genów w różnych typach komórek;
- modyfikacja białka po zakończeniu translacji;
- związek między przestrzenną strukturą białka a pełnioną przez nie funkcją.
3. Podstawowe reguły dziedziczenia genów i zadania genetyczne:
- zależność między genotypem a fenotypem;
- allele jako różne wersje genu;
- dominacja i recesywność alleli – dominacja zupełna „Pisum”, niezupełna, kodominacja;
- homozygoty i heterozygoty;
- cechy dominujące i recesywne u człowieka;
- badania Mendla;
- pojęcia: gen, genom, fenotyp, genotyp, kariotyp;
- reguły dziedziczenia – prawo czystości gamet; cechy dominujące i recesywne u grochu;
- reguły dziedziczenia – prawo niezależnej segregacji cech;
- przykłady dziedziczenia cech u ludzi;
- przykłady innych sposobów dziedziczenia cech;
- dziedziczenie grup krwi- zadania; czynnik Rh i jego podłoże genetyczne.
4. Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią:
- mechanizmy warunkowania płci u człowieka i innych organizmów;
- dziedziczenie cech sprzężonych z płcią;
- cechy związane z płcią;
- sprzężenia genów; teoria Morgana.