Olimpiada Olimpus w sesji jesiennej z języka polskiego przeznaczona jest dla uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej oraz I-IV liceum ogólnokształcącego i ma zasięg ogólnopolski. Test olimpiady składa się z 30 pytań i podanych do nich 4 odpowiedzi. W testach z sesji jesiennej jedna odpowiedź, dwie, trzy lub wszystkie mogą być poprawne. Także może zdarzyć się tak, że żadna z odpowiedzi nie będzie poprawna.
Olimpiada z języka polskiego sprawdza wiedzę uczniów w zakresie czytania ze zrozumieniem, nauki o języku i literatury. Pozwala również urozmaicić zajęcia lekcyjne oraz stanowi zewnętrzne źródło oceny poziomu wiedzy uczniów.
Szkoła Podstawowa: KLASA 4
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- baśń, legenda
- cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
- epitet, przenośnia, ożywienie, uosobienie, porównanie
- fikcja literacka
- autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
- wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne - Literatura:
- W. Chotomska "Legendy polskie" O Lechu, Czechu i Rusie
2. Nauka o języku:
- głoska, litera, sylaba
- wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące
- komunikat, nadawca, odbiorca
- rzeczownik - rodzaj, liczba, przypadek
- przymiotnik - rodzaj (w l. poj. i mnogiej), liczba, przypadek
- czasownik - rozpoznawanie w tekście
- alfabet, głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba, przenoszenie wyrazu
- wyraz bliskoznaczny
- rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne
- akapit, opis postaci, opis przedmiotu
- pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h
- wielka i mała litera
- znaki interpunkcyjne
- stosowanie zasad poprawności językowej
- język potoczny i literacki
Szkoła Podstawowa: KLASA 5
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy IV
- gatunki literackie: baśń, bajka, opowiadanie, legenda (cechy), powieść
- podmiot liryczny
- piosenka, refren
- porównanie, przenośnia (metafora) uosobienie, ożywienie, epitet
- morał
- narracja pierwszoosobowa i trzecioosobowa
- elementy świata przedstawionego
- popularne związki frazeologiczne związane z mitologią grecką - Literatura:
- mity greckie: "o Demeter i Korze", "o Tezeuszu i Ariadnie", "o Orfeuszu i Eurydyce"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy IV
- zdanie, równoważnik zdania
- zdanie pojedyncze i złożone
- przysłówek, przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
- czasownik - osoby, liczby, czasy, rodzaje, tryby
- forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje czasownika ze słowem się, bezokolicznik
- podmiot, orzeczenie
- spółgłoski miękkie i twarde
- nazwy własne i pospolite
- formy wypowiedzi: list, zaproszenie, podziękowanie, ogłoszenie
- pisownia nie z różnymi częściami mowy; pisownia cząstki by
- nieodmienne części mowy: wykrzyknik i partykuła
- pisownia nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami
- język potoczny i literacki
Szkoła Podstawowa: KLASA 6
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy V
- gatunki literackie: powieść (typy powieści), powieść historyczna, kronika, mit, nowela (cechy)
- świat przedstawiony utworu
- fabuła, akcja, watek
- apostrofa, pytanie retoryczne
- rymy dokładne i niedokładne
- wiersz wolny, rytm w wierszu
- uosobienie, ożywienie, metafora, onomatopeja
- dialog, monolog
- narracja pierwszoosobowa, trzecioosobowa - Literatura:
- J.R.R. Tolkien, "Hobbit"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy V
- synonimy, antonimy, wyrazy obcego pochodzenia
- rzeczowniki własne i pospolite
- rzeczowniki o nieregularnej odmianie, rzeczowniki nieodmieniające się
- rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
- stopniowanie przymiotnika i przysłówka
- liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe - odmiana
- czasowniki dokonane i niedokonane
- strona czynna i bierna czasownika
- podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik
- rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne
- formy literackie: relacja, wywiad, opowiadanie
- interpunkcja zdania pojedynczego
- język potoczny i literacki
- czym jest adaptacja utworu literackiego
- argumenty odnoszące się do faktów i do emocji
- typy komunikatu: literacki, informacyjny, reklamowy
Szkoła podstawowa: KLASA 7
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy VI
- gatunki literackie: bajka (morał, alegoria), przypowieść, powieść (rodzaje, świat przedstawiony), satyra, ballada
- apostrofa, wyraz dźwiękonaśladowczy, powtórzenie, anafora, metafora, porównanie, epitet
- wiersz sylabotoniczny, rytm w wierszu
- opis sytuacji, opis postaci, opis obrazu
- figury retoryczne: pytanie retoryczne, wykrzyknienie
- fikcja fantastyczna i fikcja realistyczna
- podstawowe informacje biograficzne o Ignacym Krasickim - Literatura:
- Ignacy Krasicki, "Żona modna"
- A. Mickiewicz, "Stepy Akermańskie"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy VI
- zdania współrzędnie i podrzędnie złożone
- imiesłów, imiesłowowy równoważnik zdania
- zaimek (podział, odmiana), partykuła, wykrzyknik
- podmiot - rodzaje podmiotu
- zdania bezpodmiotowe
- orzeczenie czasownikowe i imienne
- związki wyrazów (zgody, rządu, przynależności)
- głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne
- upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
- akcent wyrazowy
- błędy frazeologiczne
- homonimy
- poprawność językowa
- język potoczny
Szkoła Podstawowa: KLASA 8
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy VII
- rodzaje literackie: dramat, liryka
- gatunki: komedia, tragedia, ballada, satyra, wiersz wolny, wiersz biały, sonet, tren, fraszka, pieśń
- budowa dramatu, rodzaje komizmu
- ironia
- środki stylistyczne: metafora, anafora, apostrofa, pytanie retoryczne
- typy liryki, liryka zwrotu do adresata, obraz poetycki
- Juliusz Słowacki - podstawowe informacje biograficzne - Literatura:
- Juliusz Słowacki, "Balladyna"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy VII
- imiesłowy, imiesłowowy równoważnik zdania
- zdania podrzędnie złożone
- wykresy zdań złożonych podrzędnie
- typy podmiotów i orzeczeń
- mowa zależna i niezależna
- budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny
- skróty i skrótowce
- dialekt, gwara, język środowiskowy
- język literacki i potoczny, kolokwializm
- etyka słowa
- formy wypowiedzi: opis sytuacji, przemówienie, recenzja
- eufemizm, zgrubienie, zdrobnienie
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 1
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- Mitologia (według książki J. Parandowskiego "Mitologia", cześć I "Grecja": bogowie greccy - ich dziedziny i atrybuty, narodziny świata, historia Prometeusza, historia Orfeusza i Eurydyki, pojedynek Apolla i Marsjasza, mit o wojnie trojańskiej)
- "Iliada" Homera (fragmenty: pojedynek Hektora i Achillesa, Priam u Achillesa)
- zakres szkoły podstawowej
- mit, rodzaje mitów, funkcje mitów
- motywy, symbole, związki frazeologiczne zaczerpnięte z Mitologii
- pojęcia: topos, archetyp
- epos antyczny
3. Kształcenie językowe:
- zakres szkoły podstawowej
- znaki i ich rodzaje
- elementy komunikacji językowej
- frazeologizmy mitologiczne
- funkcje języka
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 2
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- Oświecenie (Ignacy Krasicki: "Do króla", "Pijaństwo", "Hymn do miłości ojczyzny", F. Karpiński "Laura i Filon", Molier "Skąpiec")
- zakres klasy 1 liceum ogólnokształcącego
- oświecenie - nazwa epoki, ramy czasowe, idee oświecenia, cechy literatury
- filozofia oświecenia - najważniejsi przedstawiciele i ich myśli
- trzy nurty w sztuce: klasycyzm, sentymentalizm, rokoko
- przedstawiciele polskiego oświecenia
- Ignacy Krasicki - wiedza ogólna o pisarzu
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 1 liceum ogólnokształcącego
- znaki i ich rodzaje
- elementy komunikacji językowej
- funkcje języka
- style językowe
- perswazja i manipulacja
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 3
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- Pozytywizm (B. Prus "Lalka", "Z legend dawnego Egiptu")
- zakres klasy 2 liceum ogólnokształcącego
- pozytywizm - ramy czasowe, nazwa epoki, charakterystyka, główne idee i hasła epoki, gatunki literatury pozytywistycznej
- program polskiego pozytywizmu
- filozofia pozytywizmu - przedstawiciele i kierunki filozoficzne
- nowela pozytywistyczna
- powieść dojrzałego realizmu
- bohater dychotomiczny
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 2 liceum ogólnokształcącego
- znaki i ich rodzaje
- elementy komunikacji językowej
- funkcje języka
- style językowe
- stylizacje językowe
- parodia, pastisz, trawestacja
- perswazja i manipulacja
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 4
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- Literatura wojny i okupacji (T. Borowski "Proszę państwa do gazu", G. Herling-Grudziński "Inny świat", K. K. Baczyński "Pokolenie", T. Różewicz "Ocalony")
- zakres klasy 3 liceum ogólnokształcącego
- pokolenie Kolumbów
- Holocaust
- człowiek zlagrowany
- rzeczywistość łagrowa i rzeczywistość lagrowa
- behawioryzm jako technika pisarska
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 3 liceum ogólnokształcącego
- znaki i ich rodzaje
- elementy komunikacji językowej
- funkcje języka
- style językowe
- stylizacje językowe
- komunikacja internetowa
- język reklamy
- slang i moda w języku