Olimpiada Olimpus w sesji jesiennej z języka polskiego przeznaczona jest dla uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej oraz I-IV liceum ogólnokształcącego i ma zasięg ogólnopolski. Test olimpiady składa się z 30 pytań i podanych do nich 4 odpowiedzi. W testach z sesji jesiennej jedna odpowiedź, dwie, trzy lub wszystkie mogą być poprawne. Także może zdarzyć się tak, że żadna z odpowiedzi nie będzie poprawna.
Olimpiada z języka polskiego sprawdza wiedzę uczniów w zakresie czytania ze zrozumieniem, nauki o języku i literatury. Pozwala również urozmaicić zajęcia lekcyjne oraz stanowi zewnętrzne źródło oceny poziomu wiedzy uczniów.
Szkoła Podstawowa: KLASA 4
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- baśń, legenda
- cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
- epitet, przenośnia, porównanie
- fikcja literacka
- autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
- wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne - Literatura:
- A. Mickiewicz "Powrót taty", "Pani Twardowska", "Przyjaciele"
2. Nauka o języku:
- wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące
- komunikat, nadawca, odbiorca
- rzeczownik - rodzaj, liczba, przypadek
- przymiotnik - rodzaj, liczba, przypadek
- czasownik forma osobowa i nieosobowa (bezokolicznik)
- alfabet, głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba, przenoszenie wyrazu
- wyraz bliskoznaczny
- akapit, notatka, życzenia, pozdrowienia, list prywatny (adresowanie), opis
- pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h
- wielka i mała litera
- znaki interpunkcyjne w zdaniu pojedynczym oraz przed: który, że, ponieważ, ale
- stosowanie zasad poprawności językowej
Szkoła Podstawowa: KLASA 5
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy IV
- gatunki literackie: baśń, bajka, opowiadanie, legenda (cechy), powieść
- podmiot liryczny
- piosenka, refren
- porównanie, przenośnia (metafora) uosobienie, ożywienie, epitet
- morał
- narracja pierwszoosobowa i trzecioosobowa
- elementy świata przedstawionego - Literatura:
- L. Staff "Dzieciństwo"
- J. Słowacki "W pamiętniku Zofii Bobrówny"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy IV
- zdanie, równoważnik zdania
- zdanie pojedyncze i złożone
- przysłówek, przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
- rzeczowniki własne i pospolite
- rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
- czasownik - osoby, liczby, czasy, rodzaje, tryby
- forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, bezokolicznik
- podmiot, orzeczenie; grupa podmiotu i grupa orzeczenia
- spółgłoski miękkie i twarde
- formy wypowiedzi: opowiadanie, zaproszenie, podziękowanie, sprawozdanie, ogłoszenie
- pisownia wielką i małą literą, ó, rz, ż niewymienne
Szkoła Podstawowa: KLASA 6
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy V
- gatunki literackie: powieść (typy powieści), powieść historyczna, kronika, mit, nowela (cechy)
- świat przedstawiony utworu
- fabuła, akcja, watek
- apostrofa, pytanie retoryczne
- rymy dokładne i niedokładne
- rytm utworu, wiersz wolny, rytm w wierszu
- uosobienie, ożywienie, metafora, onomatopeja
- dialog, monolog
- narracja pierwszoosobowa, trzecioosobowa - Literatura:
- M. Kozioł "Skrzynia władcy piorunów"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy V
- temat i końcówka, oboczności, deklinacja
- rzeczowniki o nieregularnej odmianie, rzeczowniki nieodmieniające się
- stopniowanie przymiotnika i przysłówka
- liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe - odmiana
- czasowniki dokonane i niedokonane
- strona czynna i bierna czasownika
- czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
- przydawka, dopełnienie, okolicznik
- związki wyrazowe: główny i poboczne
- wykres zdania pojedynczego
- rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, rdzeń
- interpunkcja zdania pojedynczego
- tryby czasownika
- pisownia partykuły "nie", ó, ż, rz wymienne i niewymienne
Szkoła podstawowa: KLASA 7
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy VI
- gatunki literackie: bajka (morał, alegoria), przypowieść, powieść (rodzaje, świat przedstawiony), satyra, ballada
- apostrofa, wyrazy dźwiękonaśladowczy, powtórzenie, anafora, metafora, porównanie, epitet
- wiersz sylabotoniczny, rytm w wierszu
- opis sytuacji, opis postaci, opis obrazu
- figury retoryczne: pytanie retoryczne, wykrzyknienie
- fikcja fantastyczna i fikcja realistyczna - Literatura:
- H. Sienkiewicz "Latarnik"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy VI
- zdania współrzędnie i podrzędnie złożone
- imiesłów, imiesłowowy równoważnik zdania
- zaimek (podział, odmiana), partykuła, wykrzyknik
- podmiot - rodzaje podmiotu
- zdania bezpodmiotowe
- orzeczenie czasownikowe i imienne
- związki wyrazów (zgody, rządu, przynależności)
- głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne
- upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
- akcent wyrazowy
- błędy frazeologiczne
- homonimy
- poprawność językowa
- język potoczny
Szkoła Podstawowa: KLASA 8
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy VII
- rodzaje literackie: dramat, liryka
- gatunki: komedia, tragedia, ballada, satyra, wiersz wolny, wiersz biały, sonet, tren, fraszka, pieśń
- budowa dramatu, rodzaje komizmu
- ironia
- środki stylistyczne: metafora, anafora, apostrofa, pytanie retoryczne
- typy liryki, liryka zwrotu do adresata, obraz poetycki
- Jan Kochanowski jako poeta renesansu - podstawowe informacje biograficzne - Literatura:
- Antoine de Saint-Exupéry "Mały Książę"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy VII
- imiesłowy, imiesłowowy równoważnik zdania
- zdania podrzędnie złożone
- wykresy zdań złożonych podrzędnie
- typy podmiotów i orzeczeń
- mowa zależna i niezależna
- budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny
- skróty i skrótowce
- dialekt, gwara, język środowiskowy
- język literacki i potoczny, kolokwializm
- etyka słowa
- formy wypowiedzi: opis sytuacji, przemówienie, recenzja
- eufemizm, zgrubienie, zdrobnienie
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 1
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- zakres szkoły podstawowej
- podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
- rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
- Biblia, podział ksiąg, czas powstania
- motyw genezyjski, motyw vanitas, apokalipsa, pojęcia: sacrum i profanum, tora
- cechy stylu biblijnego
- Księga Rodzaju, Księga Hioba, Księga Koheleta, Pieśń nad Pieśniami,
- Homer, "Iliada"
3. Kształcenie językowe:
- zakres szkoły podstawowej
- akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
- język jako system znaków
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- style językowe
- relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 2
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- zakres klasy 1 liceum ogólnokształcącego
- podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
- rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
- renesans - najważniejsze pojęcia epoki: antropocentryzm, reformacja, humanizm
- Jan Kochanowski: „Pieśń II, ks. pierwsze”, I, „Pieśń XXIV ks. wtóre”, tren IX, X, XI, XIX; „Odprawa posłów greckich”
- fraszka - cechy gatunkowe, tematyka fraszek
- stoicyzm i epikureizm
- cechy tragedii antycznej
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 1 liceum ogólnokształcącego
- typy znaków
- funkcje wypowiedzi (informatywna, ekspresywna, impresywna, poetycka, metajęzykowa, fatyczna)
- frazeologizmy (biblijne)
- wiedza z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
- style i stylizacje
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 3
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- zakres klasy 2 liceum ogólnokształcącego
- podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
- rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
- pozytywizm - ramy czasowe, nazwa epoki, charakterystyka, główne idee i hasła epoki, gatunki literatury pozytywistycznej
- filozofia pozytywizmu - przedstawiciele i kierunki filozoficzne
- powieść historyczna
- H. Sienkiewicz, "Potop"
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 2 liceum ogólnokształcącego
- akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
- język jako system znaków
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- parodia, pastisz, trawestacja
- style i stylizacje
- relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 4
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- zakres klasy 3 liceum ogólnokształcącego
- podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
- rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
- Młoda Polska - ramy czasowe, nazwa epoki, charakterystyka, główne idee i hasła,
- filozofia modernizmu - przedstawiciele i kierunki filozoficzne
- pojęcia: dekadentyzm, filister, cyganeria, bohema
- realizm, naturalizm, ekspresjonizm, impresjonizm, symbolizm
- S. Wyspiański, "Wesele" (bohaterowie i ich pierwowzory, dramat symboliczny)
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 3 liceum ogólnokształcącego
- akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
- język jako system znaków
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- style i stylizacje
- relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji