Olimpiada Olimpus w sesji wiosennej z chemii przeznaczona jest dla uczniów klas VII i VIII szkoły podstawowej oraz I-III liceum ogólnokształcącego i ma zasięg ogólnopolski. Test olimpiady składa się z 30 pytań i podanych do nich 4 odpowiedzi. W testach z sesji wiosennej jedna odpowiedź, dwie, trzy lub wszystkie mogą być poprawne. Także może zdarzyć się tak, że żadna z odpowiedzi nie będzie poprawna.
Olimpiada z chemii sprawdza wiedzę uczniów w zakresie znajomości najważniejszych pojęć związanych z chemią organiczną i nieorganiczną. Pozwala również urozmaicić zajęcia lekcyjne oraz stanowi zewnętrzne źródło oceny poziomu wiedzy uczniów.
Testy z chemii dla szkoły średniej obejmują treści nauczania w zakresie rozszerzonym.
Zgodnie z zasadą kumulatywności wiedzy i umiejętności, na każdym etapie edukacyjnym uwzględniane są treści z poprzednich lat nauki, zgodnie z wymogami podstawy programowej. Oznacza to, że zagadnienia z wcześniejszych testów mogą być ponownie sprawdzane w późniejszych testach.
Szkoła Podstawowa: KLASA 7
- Właściwości fizyczne i chemiczne substancji chemicznych znanych z życia codziennego.
- Mieszaniny substancji i ich rozdzielanie.
- Zjawiska fizyczne a reakcje chemiczne.
- Pierwiastki i związki chemiczne; symbole pierwiastków.
- Podział pierwiastków na metale i niemetale.
- Właściwości metali i niemetali.
- Stopy. Praktyczne zastosowanie metali, stopów i niemetali.
- Korozja i sposoby ochrony przed korozją metali.
- Mieszanina a związek chemiczny.
- Podstawowy sprzęt i szkło laboratoryjne.
- Obliczenia z wykorzystaniem pojęć: objętość, masa i gęstość.
- Atomy i cząsteczki.
- Budowa atomów, izotopy.
- Cząstki elementarne i ich właściwości.
- Zjawisko promieniotwórczości i jego praktyczne wykorzystanie.
- Zależność między budowa atomu pierwiastka, a jego położeniem w układzie okresowym.
- Podstawowe wiadomości o układzie okresowym pierwiastków, odczytywanie informacji z układu.
- Wartościowość pierwiastka.
- Cząsteczki związku chemicznego i pierwiastka.
- Wzory strukturalne (kreskowe) i sumaryczne.
- Nazewnictwo prostych związków chemicznych.
- Rodzaje wiązań chemicznych.
- Związki jonowe i kowalencyjne.
- Jony metali i niemetali.
- Masa atomowa i cząsteczkowa; atomowa jednostka masy.
- Prawo stałości składu związku chemicznego i prawo zachowania masy.
- Równania reakcji chemicznych.
- Obliczenia stechiometryczne.
- Rodzaje reakcji chemicznych.
- Wpływ katalizatora na przebieg reakcji chemicznej.
- Powietrze, jego skład i właściwości.
- Właściwości azotu.
- Właściwości i znaczenie tlenu w przyrodzie.
- Ozon i dziura ozonowa.
- Właściwości tlenku węgla (IV).
- Zastosowanie praktyczne i rola dwutlenku węgla w przyrodzie.
- Właściwości i praktyczne zastosowanie wodoru.
- Związki wodoru z niemetalami.
- Gazy szlachetne i ich zastosowanie praktyczne.
- Efekt cieplarniany i przyczyny globalnego ocieplenia klimatu.
- Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami.
- Najwybitniejsi uczeni w badaniach chemicznych.
Szkoła Podstawowa: KLASA 8
- Zakres tematyczny klasy VII oraz:
- Budowa cząsteczki wody.
- Woda i roztwory wodne.
- Właściwości wody.
- Stężenie procentowe roztworu, zmiana stężenia i mieszanie roztworów.
- Rodzaje roztworów; rozpuszczalność substancji w wodzie.
- Tlenki metali i niemetali.
- Elektrolity i nieelektrolity.
- Wodorotlenki i zasady.
- Właściwości i zastosowanie wodorotlenku sodu, potasu i wapnia.
- Wodorotlenki i zasady wokół nas.
- Otrzymywanie zasad i wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie.
- Dysocjacja elektrolityczna kwasów i zasad.
- Tlenki kwasowe i zasadowe.
- Kwasy tlenowe i beztlenowe.
- Otrzymywanie i właściwości podstawowych kwasów.
- Kwasy w naszym otoczeniu.
- Dysocjacja elektrolityczna kwasów.
- Kwasy mocne i słabe.
- Powstawanie kwaśnych opadów i ich skutki.
- Roztwory kwaśne i zasadowe; skala pH, zastosowanie wskaźników: papierek wskaźnikowy uniwersalny, fenoloftaleina, oranż metylowy i błękit tymolowy.
- Sole, budowa cząsteczek, wzory kreskowe i sumaryczne. Nazewnictwo soli.
- Otrzymywanie soli. Reakcja zobojętniania.
- Reakcje strąceniowe.
- Właściwości i zastosowanie soli.
- Dysocjacja elektrolityczna soli, sole rozpuszczalne i nierozpuszczalne w wodzie.
- Reakcje metali z kwasami. Szereg aktywności metali.
- Reakcje utleniania-redukcji.
- Odmiany alotropowe węgla.
- Naturalne źródła węglowodorów (ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel kamienny).
- Szereg homologiczny alkanów.
- Właściwości i zastosowanie alkanów; związek między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów.
- Szereg homologiczny alkenów i alkinów.
- Właściwości etylenu i acetylenu.
- Izomeria łańcuchowa i położeniowa.
- Polimeryzacja.
- Szereg homologiczny alkoholi.
- Właściwości alkoholi (szczególnie metanolu, etanolu i glicerolu).
- Alkohole mono- i polihydroksylo.
Liceum ogólnokształcące: KLASA 1
- Budowa atomu, geometria cząsteczek, hybrydyzacja orbitali atomowych.
- Pojęcia: nukleony, liczba atomowa, liczba masowa, masa atomowa, izotopy.
- Przemiany promieniotwórcze, liczby kwantowe.
- Przestrzenny model budowy atomu, Związki manganu, chromu, żelaza.
- Konfiguracja elektronowa i skrócona konfiguracja elektronowa, schemat klatkowy.
- Rozmieszczenie elektronów w powłokach atomu, podpowłoki.
- Elektrony walencyjne.
- Położenie pierwiastka w układzie okresowym.
- Masa cząsteczkowa, masa molowa związku chemicznego.
- Interpretacja jakościowa i ilościowa równań reakcji chemicznych.
- Wiązanie kowalencyjne, wiązanie jonowe, wiązanie metaliczne i siły van der Waalsa, wiązania wodorowe.
- Właściwości fizyczne metali.
- Zapis poszczególnych rodzajów wiązań.
- Metale i ich stopy.
- Elektroujemność, właściwości substancji, liczba elektronów walencyjnych a rodzaj wiązania chemicznego.
- Wpływ rodzaju wiązania na właściwości substancji, wiązania typu ϭ i π.
- Przykłady substancji o wiązaniach jonowych, kowalencyjnych i metalicznych i ich właściwości.
- Oddziaływania międzycząsteczkowe.
- Nazewnictwo i wzory tlenków.
- Reakcje otrzymywania tlenków i otrzymywania tlenu.
- Podział tlenków.
- Wodorki: podział, właściwości, zastosowanie, sposoby otrzymywania.
- Nazewnictwo wodorków i kryteria podziału.
- Wodorotlenki: nazewnictwo, sposoby otrzymywania, wzory, właściwości, zastosowanie.
- Pojęcie higroskopijności, przykłady substancji higroskopijnych z życia codziennego.
- Wzory, nazewnictwo, podział kwasów.
- Sposoby otrzymywania kwasów.
- Barwa wskaźników w roztworach kwasów i zasad.
- Właściwości i zastosowanie kwasów.
- Wzory i nazewnictwo soli, hydroksosoli, wodorosoli.
- Wykrywanie węglanu wapnia.
- Dysocjacja kwasów, zasad, soli, pH tych związków, teoria Bronsteda.
- Zjawiska krasowe.
- Twardość wody, sposoby usuwania jej twardości.
- Hydraty: nazewnictwo, wzory.
- Właściwości i zastosowanie gipsu oraz wybranych soli.
- Zastosowanie skał gipsowych.
- Nawozy naturalne i sztuczne.
- Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.
- Zagadnienia z klasy 7 i 8 szkoły podstawowej będące uzupełnieniem powyższych zagadnień.
Liceum ogólnokształcące: KLASA 2
- Budowa atomu.
- Układ okresowy pierwiastków chemicznych - rozmieszczenie pierwiastków chemicznych, zależności między położeniem atomów a jego właściwościami.
- Izotopy, podstawowe przemiany jądrowe, liczby kwantowe.
- Wiązanie kowalencyjne spolaryzowane i niespolaryzowane.
- Wiązanie jonowe, właściwości substancji posiadających to wiązanie.
- Wiązanie metaliczne i oddziaływania międzycząsteczkowe.
- Rodzaj wiązania, a właściwości chemiczne związku.
- Wiązanie wodorowe.
- Tlenki i związki pierwiastków chemicznych z wodorem.
- Wodorotlenki, kwasy nieorganiczne, sole.
- Hydraty.
- Mol i liczba Avogadra.
- Masa cząsteczkowa i masa molowa.
- Prawo stałości składu związku chemicznego.
- Obliczenia stechiometryczne.
- Stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych.
- Pojęcie utleniacza i reduktora.
- Procesy utleniania i redukcji.
- Bilansowanie równań reakcji utleniania i redukcji.
- Ogniwa galwaniczne, elektroliza.
- Rodzaje roztworów: pojęcia i sposoby rozdzielania mieszanin.
- Rozpuszczalność substancji, krzywe rozpuszczalności.
- Stężenie procentowe roztworu.
- Stężenie molowe roztworu.
- Przeliczanie stężeń.
- Zatężanie i rozcieńczanie roztworów.
- Elektrolity i nieelektrolity, proces dysocjacji elektrolitycznej.
- Wskaźniki kwasowo - zasadowe.
- Stopień dysocjacji elektrolitycznej i stała dysocjacji.
- Odczyn i pH roztworu, hydroliza.
- Właściwości sorpcyjne gleby i stopień jej zanieczyszczeń.
- Zanieczyszczenia powietrza.
- Reakcje zobojętniania i reakcje strącania osadów.
- Związki manganu, chromu, żelaza, miedzi.
- Efekty energetyczne reakcji chemicznych: reakcje egzo i endoenergetyczne, entalpia, energia aktywacji.
- Barwy płomieni palnika pod wpływem różnych związków.
- Czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej.
- Chemia organiczna (podstawowe wiadomości z klasy 8 szkoły podstawowej) oraz z bieżącego materiału dotyczące:
- węglowodory: alkany, alkeny i alkiny podstawowe wzory, definicje i właściwości, reakcje oraz fluorowcopochodne,
- reakcje spalania, substytucji, addycji, polimeryzacji,
- termoplasty, duroplasty,
- węgiel jako podstawowy pierwiastek chemii organicznej.
- Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.
Liceum ogólnokształcące: KLASA 3
- Chemia nieorganiczna - podstawowe informacje z klas 1 i 2.
- Chemia organiczna - węglowodory: alkany, alkeny i alkiny, cykloalkany - podstawowe wzory, definicje i właściwości oraz reakcje.
- Benzen - właściwości i reakcje.
- Paliwa kopalne: gaz ziemny, ropa naftowa, węgiel oraz LO benzyny.
- Ochrona środowiska w kontekście pozyskiwania i przetwarzania paliw kopalnych.
- Fluorowcopochodne węglowodorów. Reakcje jakim ulegają, nazewnictwo związków.
- Termoplasty i duroplasty.
- Alkohole monohydroksylowe: otrzymywanie, nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, rzędowość, izomery, właściwości fizyczne w szeregu homologicznym alkoholi monohydroksylowych i właściwości chemiczne, kontrakcja objętości, zastosowania.
- Fermentacja alkoholowa, wpływ alkoholu na organizm ludzki, metabolizm alkoholu etylowego.
- Alkohole polihydroksylowe: otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, nazewnictwo, zastosowania.
- Sposoby odróżniania alkoholi polihydroksylowych od monohydroksylowych.
- Fenole: budowa, nazewnictwo, izomery, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, reakcje, zastosowanie.
- Porównanie alkoholi i fenoli.
- Aldehydy: budowa, nazewnictwo, szereg homologiczny, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają, próby Tollensa i Trommera, zastosowania.
- Ketony: budowa, nazewnictwo, szereg homologiczny, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają, próby Tollensa i Trommera, zastosowania.
- Niższe kwasy karboksylowe: budowa, nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, szereg homologiczny, izomery, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają bądź nie ulegają, zastosowania, właściwości.
- Fermentacja octowa.
- Porównanie mocy kwasów organicznych i nieorganicznych.
- Sole kwasów karboksylowych.
- Wyższe kwasy karboksylowe: budowa, nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, szereg homologiczny, izomery, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają bądź nie ulegają, zastosowania, właściwości.
- Odróżnianie nasyconych i nienasyconych kwasów karboksylowych - reakcja z wodą bromową i manganianem(VII) potasu.
- Reakcje otrzymywania mydeł, określanie odczynu otrzymanych mydeł.
- Estry: budowa, nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, zapachy, izomery, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają bądź nie ulegają, zastosowania, właściwości.
- Hydroliza kwasowa i zasadowa estrów.
- Tłuszcze: budowa, nazewnictwo, sposoby otrzymywania, reakcje, zastosowania, właściwości, tłuszcze ciekłe i stałe, znaczenie dla organizmy.
- Fermentacja masłowa, jełczenie masła.
- Środki czystości: napięcie powierzchniowe, mechanizm prania i usuwania brudu, twardość wody, rodzaje substancji powierzchniowo czynnych, zastosowania środków czystości, usuwanie zanieczyszczeń z powierzchni metalowych.
- Kosmetyki: emulsje i emulgatory, skład chemiczny, wpływ na organizm ludzki oraz na środowisko.
- Aminy i amidy: budowa, nazewnictwo, sposoby otrzymywania, reakcje, zastosowania, właściwości, rzędowość, izomery.
- Hydroksykwasy.
- Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.