Olimpiada Olimpus w sesji wiosennej z języka polskiego przeznaczona jest dla uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej oraz I-IV liceum ogólnokształcącego i ma zasięg ogólnopolski. Test olimpiady składa się z 30 pytań i podanych do nich 4 odpowiedzi. W testach z sesji wiosennej jedna odpowiedź, dwie, trzy lub wszystkie mogą być poprawne. Także może zdarzyć się tak, że żadna z odpowiedzi nie będzie poprawna.
Olimpiada z języka polskiego sprawdza wiedzę uczniów w zakresie czytania ze zrozumieniem, nauki o języku i literatury. Pozwala również urozmaicić zajęcia lekcyjne oraz stanowi zewnętrzne źródło oceny poziomu wiedzy uczniów.
Szkoła Podstawowa: KLASA 4
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- baśń, legenda, opowiadanie
- cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
- epitet, przenośnia, uosobienie, ożywienie, porównanie
- fikcja literacka
- autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
- osoba mówiąca (podmiot liryczny)
- wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne - Literatura:
- C. Collodi "Pinokio"
2. Nauka o języku:
- wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące
- komunikat, nadawca, odbiorca
- rzeczownik - rodzaj, liczba, przypadek
- przymiotnik - rodzaj (w l. poj. i mnogiej), liczba, przypadek
- czasownik - czas, liczba, osoba, rodzaj (w l. poj. i mnogiej)
- przysłówek
- bezokolicznik
- alfabet, głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba, przenoszenie wyrazu
- słownik ortograficzny
- wyraz bliskoznaczny
- akapit, notatka, życzenia, pozdrowienia, list prywatny, opis
- pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h, wielka i mała litera
- znaki interpunkcyjne, cudzysłów
- stosowanie zasad poprawności językowej
Szkoła Podstawowa: KLASA 5
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy IV
- gatunki literackie: powieść (zdarzenie, wątek, fabuła), fraszka, bajka, nowela, opowiadanie
- typy narracji
- podmiot liryczny, piosenka, refren, porównanie, przenośnia (metafora), epitet - Literatura:
- Adam Bahdaj "Kapelusz za 100 tysięcy"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy IV
- zdanie, równoważnik zdania
- zdanie pojedyncze i złożone
- przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
- nazwy własne i pospolite
- rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
- temat i końcówka, oboczności
- czasownik - tryby
- forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje ze słowem się
- stopniowanie przymiotnika i przysłówka
- liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe - odmiana, zapis dat
- podmiot, orzeczenie; grupa podmiotu i grupa orzeczenia
- spółgłoski miękkie i twarde
- wyrazy neutralne, zdrobnienia i zgrubienia, antonimy
- formy wypowiedzi: opowiadanie, zaproszenie, podziękowanie, sprawozdanie, ogłoszenie
- pisownia nie z różnymi częściami mowy; pisownia cząstki by
- poprawność językowa
Szkoła Podstawowa: KLASA 6
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy V
- gatunki: powieść fantastycznonaukowa, detektywistyczna, przygodowa, mit, nowela, bajka, przypowieść, legenda
- narracja pierwszoosobowa i trzecioosobowa,
- punkt kulminacyjny, puenta, powtórzenie, apostrofa, pytanie retoryczne, uosobienie
- fikcja literacka (fantastyczna i prawdopodobna)
- dialog, monolog
- rym dokładny i niedokładny
- Ignacy Krasicki - podstawowe informacje biograficzne - Literatura:
- I. Krasicki "Bajki": "Czapla, ryby i rak", "Malarze", "Filozof i chłop", "Syn i ojciec", "Żółw i mysz"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy V
- rzeczowniki o nieregularnej odmianie i nieodmienne
- zaimek (podział, odmiana)
- partykuła
- wykrzyknik
- czasowniki dokonane i niedokonane, strona czynna i bierna czasownika, tryby czasownika
- przydawka, dopełnienie, okolicznik
- podmiot domyślny i szeregowy
- związki wyrazowe: główny i poboczne
- rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, rdzeń
- formy wypowiedzi: charakterystyka, opis przeżyć wewnętrznych
Szkoła Podstawowa: KLASA 7
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy VI
- gatunki literackie: powieść, nowela, przypowieść, satyra, fraszka, pieśń, ballada
- świat przedstawiony utworu
- budowa powieści, fabuła, akcja, wątek
- budowa noweli, punkt kulminacyjny, puenta (rozwiązanie akcji)
- środki stylistyczne: epitet, metafora, uosobienie, ożywienie, porównanie, powtórzenie, apostrofa, anafora
- rodzaj literacki: epika, liryka, dramat (cechy)
- gatunki mieszane
- podstawowe informacje biograficzne o H. Sienkiewiczu - Literatura:
- Z. Kossak-Szczucka "Bursztyny" - opowiadania: "Uczta u Wierzynka", "Pod lipą"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy VI
- strona czynna i bierna czasownika, czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
- imiesłowy, imiesłowowy równoważnik zdania
- podmiot - rodzaje podmiotu (gramatyczny i logiczny, domyślny)
- zdania bezpodmiotowe
- zdania współrzędnie złożone - typy
- rozróżnianie zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie (bez typów zdań podrzędnych)
- orzeczenie czasownikowe i imienne
- głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne
- upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
- akcent wyrazowy
- poprawność językowa
Szkoła Podstawowa: KLASA 8
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy VII
- literatura piękna, naukowa, popularnonaukowa, literatura faktu
- rodzaje literackie: epika, liryka, dramat (cechy)
- gatunki: sonet, elegia, tren, epos (epopeja), literatura faktu
- Krzysztof Kamil Baczyński, Aleksander Kamiński - podstawowe informacje biograficzne - Literatura:
- H. Sienkiewicz "Quo vadis"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy VII
- zdania współrzędnie i podrzędnie złożone - typy, wykresy
- mowa zależna i niezależna
- budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny
- skróty i skrótowce
- poprawność językowa (polszczyzna ogólna)
- dialekt, gwara, język środowiskowy
- język literacki i potoczny
- etyka słowa, manipulacja językowa
- wyrazy modne
- treść i zakres wyrazu
- fakt i opinia
- rodzaje stylu (naukowy, popularnonaukowy, potoczny)
- synonim, antonim, homonim
- archaizmy, neologizmy
- formy wypowiedzi: przemówienie, recenzja
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 1
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- zakres szkoły podstawowej
- podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
- rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
- pojęcie baroku, główne cechy epoki, kontrreformacja,
- Mikołaj Sęp Szarzyński „Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem”, „Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego”, pojęcia: sonet, antynomie, dualizm, paradoks, vanitas
- Wiliam Szekspir „Makbet”, cechy tragedii nowożytnej
3. Kształcenie językowe:
- zakres szkoły podstawowej
- akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
- typy znaków
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- style językowe
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 2
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- zakres klasy 1 liceum ogólnokształcącego
- podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
- rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
- romantyzm - ramy czasowe, charakterystyka, główne idee i hasła epoki, gatunki literatury romantycznej
- J. Słowacki, „Kordian”, „Grób Agamemnona”, „Hymn o zachodzie słońca na morzu”
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 1 liceum ogólnokształcącego
- akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
- język jako system znaków
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- style i stylizacje
- relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 3
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- zakres klasy 2 liceum ogólnokształcącego
- dwudziestolecie międzywojenne - nazwa, ramy czasowe, charakterystyka epoki
- Skamander, Awangarda Krakowska, futuryści - przedstawiciele, program, cechy twórczości grup poetyckich
- egzystencjalizm, katastrofizm
- J. Tuwim, „Do krytyków”
- J. Lechoń, „Herostrates”
- S. Żeromski, „Przedwiośnie”
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 2 liceum ogólnokształcącego
- akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
- język jako system znaków
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- style i stylizacje
- relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 4
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Test historyczno-literacki sprawdzający wiedzę o epokach i znajomość lektur obowiązkowych na egzaminie maturalnym w 2023 roku:
- starożytność (antyk i Biblia)
- średniowiecze, renesans, barok, oświecenie
- romantyzm, pozytywizm
- Młoda Polska, 20-lecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji