zima biologia

Biologia - sesja zimowa

Olimpiada Olimpus w sesji zimowej z biologii przeznaczona jest dla uczniów klas V-VIII szkoły podstawowej oraz I-III liceum ogólnokształcącego i ma zasięg ogólnopolski. Test olimpiady składa się z 30 pytań i podanych do nich 4 odpowiedzi. W testach z sesji zimowej tylko jedna z podanych odpowiedzi może być poprawna.

Olimpiada z biologii sprawdza wiedzę uczniów w zakresie znajomości anatomii, botaniki, zoologii. Pozwala również urozmaicić zajęcia lekcyjne oraz stanowi zewnętrzne źródło oceny poziomu wiedzy uczniów.

Testy z biologii dla szkoły średniej obejmują treści nauczania w zakresie rozszerzonym.



Zgodnie z zasadą kumulatywności wiedzy i umiejętności, na każdym etapie edukacyjnym uwzględniane są treści z poprzednich lat nauki, zgodnie z wymogami podstawy programowej. Oznacza to, że zagadnienia z wcześniejszych testów mogą być ponownie sprawdzane w późniejszych testach.


Szkoła Podstawowa: KLASA 5

  1. Treści zawarte w programie nauczania przyrody.
  2. Budowa i różnorodność grzybów.
  3. Porosty - budowa, występowanie, znaczenie.
  4. Mchy i rośliny paprociowe.
  5. Korzeń - organ podziemny rośliny, budowa, funkcje.
  6. Pęd - budowa i funkcje łodygi.
  7. Liść jako wytwórnia pokarmu - budowa, funkcje.
  8. Owoc, kwiat - elementy budowy, funkcje.
  9. Rodzime drzewa liściaste.
  10. Sposoby rozprzestrzeniania się nasion.

Szkoła Podstawowa: KLASA 6

  1. Treści nauczania zawarte w programie nauczania biologii w klasie 5.
  2. Płazińce.
  3. Nicienie.
  4. Pierścienice.
  5. Stawonogi.
  6. Płazy i gady - występowanie, środowisko życia, przegląd i znaczenie.
  7. Ptaki - środowisko życia, przystosowanie, przegląd i znaczenie.

Szkoła Podstawowa: KLASA 7

I. Zagadnienia tematyczne z klasy 6 oraz:

II. Układ pokarmowy:

1. Pokarm - budulec i źródło energii:

  • klasyfikacja składników pokarmowych na budulcowe, energetyczne i regulujące;
  • budowa składników pokarmowych;
  • białka, cukry i tłuszcze w produktach spożywczych;
  • znaczenie węglowodanów, białek i tłuszczów w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu.

2. Witaminy, sole mineralne, woda:

  • przykłady witamin rozpuszczalnych w wodzie i w tłuszczach;
  • witaminy (A, D, E, K, z grupy B, C, H, PP) - występowanie, znaczenie, skutki niedoboru;
  • pierwiastki chemiczne w organizmie człowieka (P, Ca, Mg, Fe, J, F) - występowanie, znaczenie, skutki niedoboru;
  • woda.

3. Budowa i rola układu pokarmowego:

  • odcinki przewodu pokarmowego;
  • rozpoznawanie narządów układu pokarmowego;
  • budowa i funkcje poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego;
  • budowa i rodzaje zębów;
  • trawienie w poszczególnych odcinkach układu pokarmowego;
  • enzymy trawienne;
  • gruczoły trawienne.

4. Higiena i choroby układu pokarmowego:

  • choroby układu pokarmowego oraz zasady ich profilaktyki;
  • konsekwencje niewłaściwego odżywiania;
  • indeks masy ciała;
  • dieta, rodzaje diet;
  • higiena odżywiania się;
  • piramida zdrowego żywienia.

III. Układ krążenia:

1. Budowa i funkcje krwi:

  • krew jako tkanka płynna;
  • skład krwi;
  • charakterystyka elementów morfotycznych krwi;
  • funkcje składników krwi;
  • proces krzepnięcia krwi;
  • grupy krwi, krwiodawstwo;
  • transfuzja krwi;
  • konflikt serologiczny.

2. Krwiobiegi:

  • narządy układu krwionośnego;
  • krwiobieg duży i krwiobieg mały;
  • budowa i funkcje różnych typów naczyń krwionośnych.

3. Budowa i działanie serca:

  • budowa i funkcje serca;
  • cykl pracy serca;
  • tętno i ciśnienie krwi.

4. Higiena i choroby układu krążenia:

  • przyczyny chorób układu krwionośnego;
  • choroby układu krwionośnego;
  • krwotoki.

IV. Układ odpornościowy:

1. Budowa i funkcjonowanie układu odpornościowego:

  • budowa i funkcje układu odpornościowego;
  • rodzaje odporności: wrodzona i nabyta;
  • mechanizmy odporności wrodzonej;
  • rodzaje odporności nabytej;
  • mechanizmy odporności czynnej i biernej;
  • rodzaje leukocytów i ich funkcje.

Szkoła Podstawowa: KLASA 8

I. Zagadnienia tematyczne z klasy 7 oraz:

II. Genetyka:

1. Podstawowe prawa dziedziczenia:

  • wersje genu: allele dominujące i recesywne;
  • fenotyp i genotyp;
  • homozygota dominująca i recesywna, heterozygota;
  • prawo czystości gamet - krzyżówka genetyczna.

2. Dziedziczenie płci u człowieka:

  • zasada dziedziczenia płci;
  • rozwiązywanie krzyżówek genetycznych przedstawiających choroby sprzężone z płcią: hemofilię oraz daltonizm;
  • genotypy osób zdrowych i chorych na hemofilię i daltonizm.

3. Dziedziczenie grup krwi:

  • mechanizm dziedziczenia grup krwi i czynnika Rh;
  • rozpoznanie grup krwi na podstawie genotypów;
  • ustalenie grupy krwi (fenotypu) dziecka na podstawie znajomości grup krwi ich rodziców;
  • ustalenie czynnika Rh dzieci na podstawie znajomości czynnika Rh ich rodziców;
  • konflikt serologiczny - krzyżówka genetyczna.

4. Mutacje:

  • rodzaje i przyczyny mutacji;
  • czynniki mutagenne;
  • przykłady chorób uwarunkowanych mutacjami genowymi i chromosomowymi;
  • choroby genetyczne (objawy, sposób dziedziczenia, sposób leczenia);
  • mechanizm dziedziczenia mukowizcydozy - krzyżówka genetyczna.

III. Ewolucja życia:

1. Ewolucja i jej dowody:

  • dowody ewolucji: bezpośrednie i pośrednie;
  • skamieniałości;
  • ogniwa pośrednie;
  • relikty;
  • jedność budowy i funkcjonowania;
  • narządy szczątkowe;
  • rozmieszczenie organizmów;
  • struktury homologiczne i analogiczne;
  • konwergencja.

2. Mechanizmy ewolucji:

  • założenia teorii ewolucji;
  • dobór naturalny i sztuczny;
  • współczesne spojrzenie na ewolucję.

3. Pochodzenie człowieka:

  • systematyka człowieka;
  • podobieństwa i różnice między człowiekiem a małpami człekokształtnymi;
  • przebieg ewolucji człowieka.

Liceum Ogólnokształcące: KLASA 1

1. Budowa i funkcja kwasów nukleinowych:

  • budowa i funkcje nukleotydów
  • rodzaje nukleotydów
  • dinukleotydy a witaminy*
  • rodzaje kwasów nukleinowych
  • zasada komplementarności
  • budowa i funkcje DNA
  • replikacja DNA
  • budowa i funkcje RNA

2. Budowa i właściwości komórki:

  • budowa i funkcje komórki; rodzaje komórek:
    - poziomy organizacji komórkowej organizmów
    - rozmiary i kształty komórek
    - rodzaje komórek (prokariotyczne, eukariotyczne) i ich budowa
    - rodzaje komórek eukariotycznych (roślinna, zwierzęca, grzybowa)
    - komórki wyspecjalizowane
    - przedziały komórkowe
  • błony biologiczne:
    - funkcje błon biologicznych
    - budowa błon biologicznych
    - białka błonowe
    - właściwości błon biologicznych
  • transport przez błony biologiczne:
    - rodzaje transportu przez błony (transport bierny i transport czynny)
    - osmoza w komórkach zwierzęcej i roślinnej
    - plazmoliza i deplazmoliza
    - odróżnianie substancji osmotycznie czynnych od substancji osmotycznie biernych
    - transport przez błony biologiczne z udziałem białek błonowych
    - transport pęcherzykowy
  • jądro komórkowe; cytozol:
    - budowa jądra komórkowego
    - upakowanie DNA w jądrze komórkowym
    - funkcje jądra komórkowego
    - transport przez pory jądrowe*
    - cytozol - struktury cytoszkieletu (filamenty aktynowe, filamenty pośrednie, mikrotubule)
    - komórkowe szlaki transportu*
    - ruch cytozolu
    - rzęski i wici
  • mitochondria i plastydy; teoria endosymbiozy:
    - budowa i funkcje mitochondriów
    - rodzaje plastydów
    - cechy, funkcje i występowanie plastydów
    - budowa chloroplastów
    - obserwacja plastydów
    - teoria endosymbiozy
    - organella półautonomiczne
  • struktury komórkowe otoczone jedną błoną i rybosomy:
    - budowa siateczki śródplazmatycznej
    - funkcje siateczek śródplazmatycznych gładkiej i szorstkiej
    - budowa rybosomów
    - klasyfikacja rybosomów
    - rodzaje białek wytwarzanych na rybosomach
    - transport białek do organelli*
    - budowa i funkcje aparatu Golgiego
    - budowa i funkcje lizosomów
    - rola przedziałów komórkowych w wytwarzaniu hormonów tarczycy*
    - funkcje peroksysomu
    - funkcje wakuol
    - obserwacja kryształów szczawianu wapnia w wakuolach komórek roślinnych
  • ściana komórkowa:
    - funkcje ściany komórkowej
    - budowa ściany komórkowej roślin
    - związki modyfikujące ściany komórkowe
    - połączenia międzykomórkowe u roślin
  • cykl komórkowy; mitoza:
    - cykl życiowy komórki eukariotycznej
    - chromosomy homologiczne
    - przebieg cyklu komórkowego
    - zmiany zawartości DNA w cyklu komórkowym
    - układ kontroli cyklu komórkowego*
    - zaburzenia cyklu komórkowego
    - przebieg i znaczenie mitozy
    - wrzeciono kariokinetyczne
    - cytokineza w komórkach zwierzęcych i roślinnych
    - apoptoza i jej przebieg
    - podział prosty komórki bakterii*
  • mejoza:
    - przebieg i znaczenie mejozy
    - przebieg procesu crossing-over
    - zmiany zawartości DNA w komórce ulegającej mejozie
    - porównanie mitozy z mejozą
    - zmiany zawartości DNA podczas zapłodnienia

Liceum Ogólnokształcące: KLASA 2

1. Zarodek - początkowe stadium sporofitu roślin:

  • budowa i funkcje nasienia oraz jego elementów
  • budowa zarodków roślin nasiennych
  • kiełkowanie nasienia

2. Korzeń - organ podziemny rośliny:

  • budowa i funkcje korzenia
  • rodzaje systemów korzeniowych
  • strefy korzenia
  • tkanki pierwotne korzenia
  • budowa pierwotna korzenia
  • budowa wtórna korzenia
  • etapy wtórnego przyrostu korzenia na grubość
  • korzenie przybyszowe
  • modyfikacje korzeni (powietrzne, podporowe, spichrzowe, czepne, ssawki, oddechowe)

3. Pęd. Budowa i funkcje łodygi:

  • funkcje łodygi
  • budowa pierwotna łodygi
  • różnice w budowie łodygi paproci i roślin okrytozalążkowych
  • budowa wtórna łodygi
  • etapy wtórnego przyrostu łodygi na grubość
  • łodygi zielne i zdrewniałe
  • modyfikacje budowy łodyg (bulwy, rozłogi, kłącza, czepne, ciernie, spichrzowe)

4. Budowa i funkcje liści:

  • funkcje liści
  • budowa morfologiczna liścia
  • typy ulistnienia
  • budowa anatomiczna liścia
  • budowa liścia roślin szpilkowych
  • liście różnych form ekologicznych roślin
  • modyfikacje liści (pułapkowe, spichrzowe, ciernie, łuskowate, liściaki, wąsy czepne, pochwy kwiatostanowe)

5. Mchy - rośliny o dominującym gametoficie:

  • cechy mchów
  • budowa mchów
  • rozmnażanie się mchów
  • cykl rozwojowy płonnika pospolitego
  • znaczenie mchów w przyrodzie i dla człowieka

6. Paprotniki - zarodnikowe rośliny naczyniowe:

  • cechy paprotników
  • różnorodność paproci
  • budowa nerecznicy samczej
  • cykl rozwojowy narecznicy samczej
  • budowa sporofitu skrzypu polnego
  • cykl rozwojowy skrzypu polnego
  • różnorodność widłakowych
  • cykl rozwojowy widliczki ostrozębnej
  • znaczenie paprotników w przyrodzie i dla człowieka

7. Rośliny nasienne. Rośliny nagozalążkowe:

  • cechy roślin nasiennych
  • budowa nagozalążkowych na przykładzie sosny zwyczajnej
  • rozmnażanie się nagozalążkowych
  • cykl rozwojowy sosny zwyczajnej
  • budowa szyszki i nasienia
  • znaczenie roślin nagozalążkowych
  • w przyrodzie i dla człowieka

8. Rośliny okrytozalążkowe:

  • cechy roślin okrytozalążkowych
  • formy roślin okrytozalążkowych
  • budowa kwiatu obupłciowego okrytozalążkowych
  • rodzaje kwiatów
  • rodzaje kwiatostanów
  • rozmnażanie płciowe roślin okrytozalążkowych
  • cykl rozwojowy roślin okrytonasiennych na przykładzie wiśni ptasiej
  • sposoby zapylenia
  • samozapylenie a zapylenie krzyżowe
  • mechanizmy ochrony przed samozapyleniem

9. Rozprzestrzenianie się roślin okrytozalążkowych:

  • budowa i powstawanie owoców
  • rodzaje owoców i owocostanów
  • budowa ziarniaka
  • sposoby rozprzestrzeniania się owoców - samosiewność i obcosiewność
  • sposoby rozprzestrzeniania się owoców (przez wiatr, zwierzęta, wodę)
  • budowa i rodzaje nasion
  • rozmnażanie wegetatywne i jego sposoby

10. Różnorodność i znaczenie roślin okrytozalążkowych:

  • rośliny jednoliścienne
  • rośliny dwuliścienne
  • porównanie roślin jednoliściennych z roślinami dwuliściennymi
  • znaczenie roślin okrytozalążkowych w przyrodzie i dla człowieka

Liceum Ogólnokształcące: KLASA 3

1. Układ krążenia u zwierząt:

  • płyny ustrojowe
  • barwniki oddechowe
  • funkcje układu krwionośnego
  • otwarty i zamknięty układ krwionośny
  • układ krwionośny u bezkręgowców
  • układ krwionośny u kręgowców
  • budowa serca u kręgowców
  • układy krwionośne jednobiegowe i dwubiegowe
  • ewolucja układów krwionośnych u strunowców

2. Skład i funkcje krwi:

  • skład krwi
  • elementy morfotyczne
  • osocze
  • funkcje krwi
  • hematokryt
  • krzepnięcie krwi
  • rola trombiny w procesie krzepnięcia krwi
  • układ grupowy AB0
  • przeciwciała i antygeny w grupach krwi A, B, AB, 0
  • próba krzyżowa
  • konflikt serologiczny w zakresie Rh

3. Budowa i funkcje układu krwionośnego:

  • podział układu krążenia
  • funkcje układu krwionośnego
  • budowa układu krwionośnego
  • budowa serca
  • zastawki
  • rodzaje i budowa naczyń krwionośnych

4. Funkcjonowanie układu krwionośnego:

  • funkcjonowanie serca
  • układ bodźcowo-przewodzący serca
  • automatyzm serca
  • regulacja pracy serca
  • zjawiska elektryczne w sercu
  • cykl pracy serca
  • obiegi krwi
  • przepływ krwi w żyłach
  • ssące działanie przedsionków
  • mechanizmy pomp: oddechowej i mięśniowej
  • ciśnienie krwi i jego prawidłowa wartość
  • tętno
  • udział układu krwionośnego w homeostazie - regulacja ciśnienia krwi
  • krążenie wieńcowe
  • krążenie wątrobowe

5. Układ limfatyczny:

  • funkcje układu limfatycznego
  • powstawanie i funkcje limfy
  • narządy limfatyczne - budowa i funkcje
  • naczynia limfatyczne - budowa i funkcje
  • funkcjonowanie układu limfatycznego
  • współdziałanie układów krwionośnego i limfatycznego

6. Choroby układu krążenia:

  • związek między stylem życia a ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia
  • badanie krwi i interpretacja jego wyników
  • morfologia i lipidogram
  • badania diagnostyczne układu krążenia
  • choroby układu krążenia

7. Budowa i funkcje układu odpornościowego:

  • funkcje układu odpornościowego
  • główne układy zgodności tkankowej
  • tkanki i narządy układu odpornościowego
  • komórki układu odpornościowego
  • czynniki humorlane
  • budowa, funkcje i swoistość przeciwciał
  • białka układu dopełniacza
  • białka fazy ostrej
  • cytokininy

8. Rodzaje i mechanizmy odporności:

  • rodzaje odporności
  • odporność nieswoista
  • bariery ochronne organizmu
  • odporność swoista
  • odpowiedź immunologiczna
  • odpowiedź komórkowa
  • odpowiedź humoralna
  • reakcja zapalna i jej przebieg
  • rola komórek NK w odpowiedzi komórkowej nieswoistej
  • etapy reakcji odpornościowej na przykładzie komórek: nowotworowej i bakteryjnej
  • pamięć immunologiczna i jej znaczenie
  • pierwotna i wtórna odpowiedź immunologiczna
  • szczepienia ochronne
  • sposoby nabywania odporności swoistej czynnej i odporności swoistej biernej

9. Zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego:

  • zaburzenia funkcjonowania odpowiedzi immunologicznej
  • AIDS
  • alergia i jej mechanizm
  • przeszczepy tkanek i narządów
  • immunosupresja i sytuacje wymagające jej zastosowania
  • choroby autoimmunologiczne (autoimmunizacyjne)

 

Dane kontaktowe

logo mobile
ul. Grochowska 341/268
03-822 Warszawa

olimpus@olimpus.edu.pl
Telefon: 22 517-16-50
Faks: 22 517-16-51

Obserwuj nas

meta facebook

Ta strona używa plików Cookies oraz działa zgodnie z Polityką prywatności.

Polityka prywatności