Olimpiada Olimpus w sesji zimowej z chemii przeznaczona jest dla uczniów VII i VIII klas szkoły podstawowej oraz I-III liceum ogólnokształcącego i ma zasięg ogólnopolski. Test olimpiady składa się z 30 pytań i podanych do nich 4 odpowiedzi. W testach z sesji zimowej tylko jedna z podanych odpowiedzi może być poprawna.
Olimpiada z chemii sprawdza wiedzę uczniów w zakresie znajomości najważniejszych pojęć związanych z chemią organiczną i nieorganiczną. Pozwala również urozmaicić zajęcia lekcyjne oraz stanowi zewnętrzne źródło oceny poziomu wiedzy uczniów.
Szkoła Podstawowa: KLASA 7
1. Właściwości fizyczne i chemiczne substancji chemicznych znanych z życia codziennego.
2. Mieszaniny substancji i ich rozdzielanie.
3. Zjawiska fizyczne a reakcje chemiczne.
4. Pierwiastki i związki chemiczne; symbole pierwiastków.
5. Podział pierwiastków na metale i niemetale.
6. Właściwości metali i niemetali.
7. Stopy. Praktyczne zastosowanie metali, stopów i niemetali.
8. Korozja i sposoby ochrony przed korozją metali.
9. Mieszanina a związek chemiczny.
10. Podstawowy sprzęt i szkło laboratoryjne.
11. Obliczenia z wykorzystaniem pojęć: objętość, masa i gęstość.
12. Powietrze, jego skład i właściwości.
13. Właściwości i znaczenie tlenu w przyrodzie.
14. Ozon i dziura ozonowa.
15. Właściwości tlenku węgla (IV).
16. Zastosowanie praktyczne i rola dwutlenku węgla w przyrodzie.
17. Właściwości i praktyczne zastosowanie wodoru.
18. Związki wodoru z niemetalami.
19. Gazy szlachetne i ich zastosowanie praktyczne.
20. Atomy i cząsteczki.
21. Budowa atomów, izotopy.
22. Cząstki elementarne i ich właściwości.
23. Zjawisko promieniotwórczości i jego praktyczne wykorzystanie.
24. Zależność między budowa atomu pierwiastka, a jego położeniem w układzie okresowym.
25. Podstawowe wiadomości o układzie okresowym pierwiastków, odczytywanie informacji z układu.
26. Wartościowość pierwiastka, określanie wartościowości pierwiastków grupy 1, 2 oraz 13-17.
27. Cząsteczki związku chemicznego i pierwiastka.
28. Wzory strukturalne (kreskowe) i sumaryczne.
29. Nazewnictwo prostych związków chemicznych.
30. Masa atomowa i cząsteczkowa; atomowa jednostka masy.
31. Rodzaje wiązań chemicznych.
32. Związki jonowe i kowalencyjne.
Szkoła Podstawowa: KLASA 8
Zakres tematyczny klasy VII oraz:
1. Mol i masa molowa.
2. Rodzaj wiązania a właściwości związku chemicznego.
3. Jony metali i niemetali.
4. Prawo zachowania masy.
5. Prawo stałości składu związku chemicznego.
6. Równania reakcji chemicznych.
7. Obliczenia stechiometryczne.
8. Rodzaje reakcji chemicznych.
9. Wpływ katalizatora na przebieg reakcji chemicznej.
10. Woda i roztwory wodne.
11. Właściwości wody.
12. Stężenie procentowe roztworu, zmiana stężenia i mieszanie roztworów.
13. Rodzaje roztworów; rozpuszczalność substancji w wodzie.
14. Tlenki metali i niemetali.
15. Elektrolity i nieelektrolity.
16. Wodorotlenki i zasady.
17. Właściwości i zastosowanie wodorotlenku sodu, potasu i wapnia.
18. Wodorotlenki i zasady wokół nas.
19. Otrzymywanie zasad i wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie.
20. Dysocjacja elektrolityczna zasad.
21. Tlenki kwasowe i zasadowe.
22. Kwasy tlenowe i beztlenowe.
23. Otrzymywanie i właściwości podstawowych kwasów.
24. Kwasy w naszym otoczeniu.
25. Dysocjacja elektrolityczna kwasów.
26. Kwasy mocne i słabe.
27. Powstawanie kwaśnych opadów i ich skutki.
28. Roztwory kwaśne i zasadowe; skala pH, zastosowanie wskaźników: papierek wskaźnikowy uniwersalny, fenoloftaleina, oranż metylowy.
29. Sole, budowa cząsteczek, wzory kreskowe i sumaryczne. Nazewnictwo soli.
30. Otrzymywanie soli. Reakcja zobojętniania.
31. Reakcje strąceniowe.
32. Właściwości i zastosowanie soli.
33. Dysocjacja elektrolityczna soli, sole rozpuszczalne i nierozpuszczalne w wodzie.
34. Reakcje metali z kwasami. Szereg aktywności metali.
35. Odmiany alotropowe węgla.
36. Naturalne źródła węglowodorów (ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel kamienny).
37. Węglowodory nasycone i ich szereg homologiczny. Izomeria łańcuchowa.
38. Właściwości i zastosowanie alkanów; związek między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów.
39. Szereg homologiczny alkenów i alkinów.
40. Właściwości etylenu i acetylenu.
41. Najwybitniejsi uczeni w badaniach chemicznych.
Liceum ogólnokształcące: KLASA 1
1. Budowa atomu: nukleony, liczba atomowa, liczba masowa, masa atomowa, izotopy.
2. Schemat budowy atomu.
3. Konfiguracja elektronowa: rozmieszczenie elektronów w powłokach atomu, podpowłoki.
4. Skrócona konfiguracja elektronowa atomu pierwiastka chemicznego.
5. Izotopy pierwiastków chemicznych.
6. Ustalanie liczby elektronów walencyjnych.
7. Budowa atomu, a położenie pierwiastka w układzie okresowym.
8. Elektroujemność.
9. Wiązanie kowalencyjne.
10. Wiązanie jonowe.
11. Wiązanie metaliczne i siły van der Waalsa.
12. Wiązanie wodorowe.
13. Metale i niemetale - budowa, właściwości.
14. Zapis poszczególnych rodzajów wiązań.
15. Elektroujemność, właściwości substancji, liczba elektronów walencyjnych a rodzaj wiązania chemicznego.
16. Wpływ rodzaju wiązania na właściwości substancji.
17. Przykłady substancji o wiązaniach jonowych, kowalencyjnych i metalicznych i ich właściwości.
18. Tlenki: wzory sumaryczne, nazewnictwo.
19. Sposoby otrzymywania tlenków, reakcje tlenków.
20. Podział tlenków na: kwasowe, zasadowe, amfoteryczne i obojętne.
21. Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.
22. Podstawowe wiadomości ze szkoły podstawowej takie jak: gęstość substancji, rodzaje mieszanin, zjawisko fizyczne, reakcja chemiczna, wiązanie kowalencyjne i jonowe, podstawowe rodzaje reakcji chemicznych, zapisywanie równań reakcji chemicznych, roztwory wodne i stężenie procentowe roztworu, tlenki, wodorotlenki, kwasy nieorganiczne, sole i proces dysocjacji tych związków, elektrolity słabe i mocne, pH roztworów.
Liceum ogólnokształcące: KLASA 2
1. Wiadomości z klasy 1 liceum.
2. Budowa atomu, izotopy.
3. Układ okresowy pierwiastków chemicznych - rozmieszczenie pierwiastków chemicznych, zależności między położeniem atomów, a jego właściwościami.
4. Elektroujemność.
5. Wiązanie kowalencyjne spolaryzowane i niespolaryzowane.
6. Wiązanie jonowe, właściwości substancji posiadających to wiązanie.
7. Wiązanie metaliczne i oddziaływania międzycząsteczkowe.
8. Rodzaj wiązania, a właściwości chemiczne związku.
9. Tlenki i związki pierwiastków chemicznych z wodorem.
10. Wodorotlenki, kwasy nieorganiczne, sole.
11. Hydraty.
12. Mol i liczba Avogadra.
13. Masa cząsteczkowa, masa molowa.
14. Objętości i prawa dotyczące gazów.
15. Prawo stałości składu związku chemicznego.
16. Obliczenia stechiometryczne.
17. Stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych.
18. Pojęcie utleniacza i reduktora.
19. Procesy utleniania i redukcji.
20. Bilansowanie równań reakcji utleniania i redukcji.
21. Szereg aktywności chemicznej metali.
22. Ogniwo galwaniczne.
23. Rodzaje roztworów: pojęcia i sposoby rozdzielania mieszanin.
24. Rozpuszczalność substancji, krzywe rozpuszczalności.
25. Stężenie procentowe roztworu.
26. Stężenie molowe roztworu.
27. Przeliczanie stężeń.
28. Zatężanie i rozcieńczanie roztworów.
29. Elektrolity i nieelektrolity, proces dysocjacji elektrolitycznej.
30. Wskaźniki kwasowo - zasadowe.
31. Stopień dysocjacji elektrolitycznej.
32. Odczyn i pH roztworu.
33. Właściwości sorpcyjne gleby i stopień jej zanieczyszczeń.
34. Reakcje zobojętniania i reakcje strącania osadów.
35. Efekty energetyczne reakcji chemicznych: reakcje egzo i endoenergetyczne, entalpia, energia aktywacji.
36. Czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej.
37. Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.
Liceum ogólnokształcące: KLASA 3
1. Wiadomości z klasy 1 i 2 liceum obejmujące całą chemię nieorganiczną.
2. Opisywanie doświadczeń chemicznych.
3. Budowa atomu i układ okresowy pierwiastków chemicznych, izotopy.
4. Wiązania: kowalencyjne spolaryzowane i niespolaryzowane, koordynacyjne, jonowe, metaliczne i oddziaływania międzycząsteczkowe i wiązania wodorowe.
5. Tlenki, wodorki, wodorotlenki, kwasy nieorganiczne, sole, hydraty.
6. Mol i liczba Avogadra, masa cząsteczkowa i masa molowa.
7. Prawo stałości składu związku chemicznego.
8. Obliczenia stechiometryczne.
9. Utleniacz, reduktor, procesy utleniania i redukcji, równania reakcji utleniania i redukcji.
10. Szereg aktywności chemicznej metali, ogniwo galwaniczne.
11. Rodzaje roztworów, rozpuszczalność substancji, interpretacja krzywych rozpuszczalności.
12. Stężenie procentowe roztworu i molowe roztworu - rozcieńczanie i przeliczanie stężeń. Roztwory nasycone i nienasycone.
13. Elektrolity i nieelektrolity.
14. Proces dysocjacji elektrolitycznej i stopień dysocjacji elektrolitycznej.
15. Odczyn i pH roztworu, wpływ odczynu gleby na możliwość uprawy roślin i przydatność do użycia w kontekście kumulacji zanieczyszczeń.
16. Reakcje zobojętniania i strącania osadów.
17. Efekty energetyczne reakcji chemicznych, czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej.
18. Chemia organiczna - węglowodory: alkany, alkeny i alkiny podstawowe wzory, definicje i właściwości oraz reakcje.
19. Benzen - właściwości i reakcje.
20. Paliwa kopalne: gaz ziemny, ropa naftowa, węgiel oraz LO benzyny.
21. Ochrona środowiska w kontekście pozyskiwania i przetwarzania paliw kopalnych.
22. Fluorowcopochodne węglowodorów. Reakcje jakim ulegają, nazewnictwo związków.
23. Termoplasty i duroplasty.
24. Alkohole monohydroksylowe: otrzymywanie, nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, rzędowość, izomery, właściwości fizyczne w szeregu homologicznym alkoholi monohydroksylowych i właściwości chemiczne, kontrakcja objętości, zastosowania.
25. Fermentacja alkoholowa, wpływ alkoholu na organizm ludzki, metabolizm alkoholu etylowego.
26. Alkohole polihydroksylowe: otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, nazewnictwo, zastosowania.
27. Sposoby odróżniania alkoholi polihydroksylowych od monohydroksylowych.
28. Fenole: budowa, nazewnictwo, izomery, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, reakcje, zastosowanie.
29. Porównanie alkoholi i fenoli.
30. Aldehydy: budowa, nazewnictwo, szereg homologiczny, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają, próby Tollensa i Trommera, zastosowania.
31. Ketony: budowa, nazewnictwo, szereg homologiczny, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają, próby Tollensa i Trommera, zastosowania.
32. Niższe kwasy karboksylowe: budowa, nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, szereg homologiczny, izomery, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają bądź nie ulegają, zastosowania, właściwości.
33. Fermentacja octowa.
34. Porównanie mocy kwasów organicznych i nieorganicznych.
35. Sole kwasów karboksylowych.
36. Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.
