Olimpiada Olimpus w sesji zimowej z chemii przeznaczona jest dla uczniów VII i VIII klas szkoły podstawowej oraz I-III liceum ogólnokształcącego i ma zasięg ogólnopolski. Test olimpiady składa się z 30 pytań i podanych do nich 4 odpowiedzi. W testach z sesji zimowej tylko jedna z podanych odpowiedzi może być poprawna.
Olimpiada z chemii sprawdza wiedzę uczniów w zakresie znajomości najważniejszych pojęć związanych z chemią organiczną i nieorganiczną. Pozwala również urozmaicić zajęcia lekcyjne oraz stanowi zewnętrzne źródło oceny poziomu wiedzy uczniów.
Testy z chemii dla szkoły średniej obejmują treści nauczania w zakresie rozszerzonym.
Zgodnie z zasadą kumulatywności wiedzy i umiejętności, na każdym etapie edukacyjnym uwzględniane są treści z poprzednich lat nauki, zgodnie z wymogami podstawy programowej. Oznacza to, że zagadnienia z wcześniejszych testów mogą być ponownie sprawdzane w późniejszych testach.
Szkoła Podstawowa: KLASA 7
- Właściwości fizyczne i chemiczne substancji chemicznych znanych z życia codziennego.
- Mieszaniny substancji i ich rozdzielanie.
- Zjawiska fizyczne a reakcje chemiczne.
- Pierwiastki i związki chemiczne; symbole pierwiastków.
- Podział pierwiastków na metale i niemetale.
- Właściwości metali i niemetali.
- Stopy. Praktyczne zastosowanie metali, stopów i niemetali.
- Korozja i sposoby ochrony przed korozją metali.
- Mieszanina a związek chemiczny.
- Podstawowy sprzęt i szkło laboratoryjne.
- Obliczenia z wykorzystaniem pojęć: objętość, masa i gęstość.
- Powietrze, jego skład i właściwości.
- Właściwości i znaczenie tlenu w przyrodzie.
- Ozon i dziura ozonowa.
- Właściwości tlenku węgla (IV).
- Zastosowanie praktyczne i rola dwutlenku węgla w przyrodzie.
- Właściwości i praktyczne zastosowanie wodoru.
- Związki wodoru z niemetalami.
- Gazy szlachetne i ich zastosowanie praktyczne.
- Atomy i cząsteczki.
- Budowa atomów, izotopy.
- Cząstki elementarne i ich właściwości.
- Zjawisko promieniotwórczości i jego praktyczne wykorzystanie.
- Zależność między budowa atomu pierwiastka, a jego położeniem w układzie okresowym.
- Podstawowe wiadomości o układzie okresowym pierwiastków, odczytywanie informacji z układu.
- Wartościowość pierwiastka, określanie wartościowości pierwiastków grupy 1, 2 oraz 13-17.
- Cząsteczki związku chemicznego i pierwiastka.
- Wzory strukturalne (kreskowe) i sumaryczne.
- Nazewnictwo prostych związków chemicznych.
- Masa atomowa i cząsteczkowa; atomowa jednostka masy.
- Rodzaje wiązań chemicznych.
- Związki jonowe i kowalencyjne.
Szkoła Podstawowa: KLASA 8
- Zakres tematyczny klasy VII oraz:
- Mol i masa molowa, objętość molowa gazów.
- Rodzaj wiązania a właściwości związku chemicznego.
- Jony metali i niemetali.
- Prawo zachowania masy.
- Prawo stałości składu związku chemicznego.
- Równania reakcji chemicznych.
- Obliczenia stechiometryczne.
- Rodzaje reakcji chemicznych.
- Wpływ katalizatora na przebieg reakcji chemicznej.
- Woda i roztwory wodne.
- Właściwości wody.
- Stężenie procentowe roztworu, zmiana stężenia i mieszanie roztworów.
- Rodzaje roztworów; rozpuszczalność substancji w wodzie.
- Tlenki metali i niemetali.
- Elektrolity i nieelektrolity.
- Wodorotlenki i zasady.
- Właściwości i zastosowanie wodorotlenku sodu, potasu i wapnia.
- Wodorotlenki i zasady wokół nas.
- Otrzymywanie zasad i wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie.
- Dysocjacja elektrolityczna zasad.
- Tlenki kwasowe i zasadowe.
- Kwasy tlenowe i beztlenowe.
- Otrzymywanie i właściwości podstawowych kwasów.
- Kwasy w naszym otoczeniu.
- Dysocjacja elektrolityczna kwasów.
- Kwasy mocne i słabe.
- Powstawanie kwaśnych opadów i ich skutki.
- Roztwory kwaśne i zasadowe; skala pH, zastosowanie wskaźników: papierek wskaźnikowy uniwersalny, fenoloftaleina, oranż metylowy.
- Sole, budowa cząsteczek, wzory kreskowe i sumaryczne. Nazewnictwo soli.
- Otrzymywanie soli. Reakcja zobojętniania.
- Reakcje strąceniowe.
- Właściwości i zastosowanie soli.
- Dysocjacja elektrolityczna soli, sole rozpuszczalne i nierozpuszczalne w wodzie.
- Reakcje metali z kwasami. Szereg aktywności metali.
- Odmiany alotropowe węgla.
- Naturalne źródła węglowodorów (ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel kamienny).
- Węglowodory nasycone i ich szereg homologiczny. Izomeria łańcuchowa.
- Właściwości i zastosowanie alkanów; związek między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów.
- Szereg homologiczny alkenów i alkinów.
- Właściwości etylenu i acetylenu.
- Najwybitniejsi uczeni w badaniach chemicznych.
Liceum ogólnokształcące: KLASA 1
- Podstawowe wiadomości ze szkoły podstawowej z klasy 7 i 8: gęstość substancji, rodzaje mieszanin, różnice między zjawiskiem fizycznym i reakcją chemiczną, metale i niemetale oraz ich cechy, stopy metali, wartościowość pierwiastków, wiązanie jonowe, podstawowe rodzaje reakcji chemicznych oraz zapisywanie ich w postaci równań, roztwory wodne, krzywe rozpuszczalności, efekt Tyndalla i stężenie procentowe roztworu, tlenki, wodorotlenki, kwasy nieorganiczne, sole i proces dysocjacji tych związków.
- Szkło i sprzęt laboratoryjny, piktogramy znajdujące się na opakowaniach substancji.
- Przebieg i opisywanie doświadczeń chemicznych, barwy roztworów i płomieni palnika pod wpływem różnych związków.
- Budowa atomu.
- Konfiguracja elektronowa atomów, schemat klatkowy.
- Związek między budową elektronową atomu, a położeniem pierwiastka w układzie okresowym; zasada uporządkowania pierwiastków w układzie okresowym.
- Związek między budową elektronową atomu i jego właściwościami fizycznymi i chemicznymi.
- Izotopy i przemiany pierwiastków, przemiany promieniotwórcze.
- Liczby kwantowe.
- Właściwości podstawowych pierwiastków.
- Porównanie właściwości chemicznych należących do tej samej grupy lub okresu chemicznego.
- Rodzaje wiązań chemicznych, opisywanie wiązań pojedynczych, podrówjnych i potrójnych, elektroujemność.
- Wpływ rodzaju wiązania na właściwości substancji.
- Wiązania jonowe, kowalencyjne, metaliczne, wodorowe - sposoby tworzenia wiązań.
- Rozpoznawanie rodzaju wiązania chemicznego na podstawie wartości elektroujemności.
- Geometria cząsteczek związków chemicznych, hybrydyzacja orbitali atomowych.
- Metale i niemetale - charakterystyczne cechy.
- Przykładowe substancje o wiązaniach jonowych, kowalencyjnych i metalicznych.
- Tlenki: nazewnictwo i wzory (ustalanie wzorów na podstawie wartościowości i nazwy).
- Sposoby otrzymywania tlenków, zapis reakcji otrzymywania tlenków.
- Tlenki: kwasowe, zasadowe, obojętne oraz pojęcie amfoteryczności.
- Związki pierwiastków chemicznych z wodorem.
- Wzory i nazewnictwo wodorków, chlorków, siarczków, bromków.
- Reakcje otrzymywania wodorków.
- Kryteria podziału wodorków.
- Właściwości i zastosowania związków pierwiastków z wodorem.
- Wodorotlenki: wzory, nazewnictwo, sposoby otrzymywania.
- Wodorotlenek, a zasada.
- Podział, właściwości i zastosowanie wodorotlenków.
- Higroskopijność związków chemicznych.
- Kwasy: nazewnictwo, podział, wzory.
- Sposoby otrzymywania kwasów, reakcje kwasów.
- Właściwości i zastosowania kwasów.
- Kwasy i zasady wg teorii Bronsteda.
- Nazewnictwo i wzory soli, reakcje soli.
- Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.
Liceum ogólnokształcące: KLASA 2
- Podstawowe wiadomości z klasy 1 liceum.
- Opisywanie, przebieg doświadczeń chemicznych, piktogramy znajdujące się na opakowaniach substancji.
- Budowa atomu, izotopy, sposoby zapisu elektronów na powłokach i podpowłokach.
- Układ okresowy pierwiastków chemicznych.
- Właściwości podstawowych pierwiastków.
- Wiązanie kowalencyjne, właściwości i cechy związków zawierających takie wiązanie.
- Wiązanie jonowe, właściwości i cechy związków zawierających takie wiązanie.
- Wiązanie metaliczne, właściwości i cechy związków zawierających takie wiązanie.
- Tlenki, chlorki, siarczki.
- Wodorki.
- Wodorotlenki.
- Kwasy nieorganiczne.
- Sole.
- Hydraty.
- Mol i liczba Avogadra.
- Masa cząsteczkowa i masa molowa.
- Prawo stałości składu związku chemicznego i prawo zachowania masy, objętość molowa gazów.
- Stechiometria - obliczenia.
- Stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych.
- Procesy utleniania i redukcji.
- Bilansowanie równań reakcji.
- Ogniwa galwaniczne.
- Rodzaje roztworów, rozdzielanie ich na składniki, sposoby zmiany stopnia zagęszczenia roztworu.
- Rozpuszczalność substancji.
- Stężenie procentowe roztworu i stężenie molowe roztworu, sposoby przeliczania stężeń.
- Reakcje zobojętniania roztworów, reakcje strącania osadów.
- Czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej.
- Efekty energetyczne reakcji chemicznych: reakcje egzo i endoenergetyczne, entalpia, energia aktywacji.
- Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.
- Zadania do rozwiązania na podstawie treści wprowadzającej.
Liceum ogólnokształcące: KLASA 3
- Podstawowe wiadomości z klasy 1 i 2 liceum tj.:
- budowa atomu, układ okresowy pierwiastków chemicznych, zależności między położeniem atomów a jego właściwościami, podstawowe pierwiastki i ich cechy, sposoby zapisu konfiguracji elektronowej,
- wiązanie kowalencyjne spolaryzowane i niespolaryzowane, jonowe, metaliczne i oddziaływania międzycząsteczkowe. Rodzaj wiązania, a właściwości chemiczne związku,
- tlenki i związki pierwiastków chemicznych z wodorem, chlorki, siarczki, bromki,
- wodorotlenki, kwasy nieorganiczne, sole,
- hydraty,
- mol i liczba Avogadra, masa atomowa, cząsteczkowa i masa molowa - przeliczanie,
- prawo stałości składu związku chemicznego,
- obliczenia stechiometryczne,
- stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych, pojęcie utleniacza i reduktora, procesy utleniania i redukcji oraz bilansowanie równań reakcji utleniania i redukcji,
- szereg aktywności chemicznej metali, ogniwo galwaniczne,
- rodzaje roztworów: pojęcia i sposoby rozdzielania mieszanin,
- rozpuszczalność substancji, krzywe rozpuszczalności,
- stężenie procentowe roztworu i stężenie molowe roztworu, a także przeliczanie stężeń. Sposoby zatężania i rozcieńczania roztworów,
- elektrolity i nieelektrolity, proces dysocjacji elektrolitycznej, stopień i stała dysocjacji elektrolitycznej,
- wskaźniki kwasowo - zasadowe, odczyn i pH roztworu,
- właściwości sorpcyjne gleby i stopień jej zanieczyszczeń,
- reakcje zobojętniania i reakcje strącania osadów,
- efekty energetyczne reakcji chemicznych: reakcje egzo i endoenergetyczne, entalpia, energia aktywacji, katalizatory,
- czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej,
- związki manganu, chromu, jodu.
- Chemia organiczna - węglowodory: alkany, alkeny i alkiny podstawowe wzory, definicje i właściwości oraz reakcje jakim ulegają: reakcje spalania, substytucji, addycji, polimeryzacji.
- Benzen - właściwości i reakcje jakim ulega, izomery i ich nazewnictwo.
- Paliwa kopalne: gaz ziemny, ropa naftowa, węgiel - właściwości, cechy charakterystyczne, reakcje jakim ulegają i nazewnictwo oraz zastosowanie powstających produktów tych reakcji.
- LO benzyny i procesy związane z pozyskiwaniem benzyny.
- Wpływ na środowisko procesów pozyskiwania i przetwarzania paliw kopalnych.
- Fluorowcopochodne węglowodorów. Reakcje jakim ulegają, nazewnictwo związków.
- Termoplasty i duroplasty.
- Alkohole monohydroksylowe: otrzymywanie, nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, rzędowość, izomery, właściwości fizyczne w szeregu homologicznym alkoholi monohydroksylowych i właściwości chemiczne, kontrakcja objętości, zastosowania.
- Fermentacja alkoholowa, wpływ alkoholu na organizm ludzki, metabolizm alkoholu etylowego.
- Alkohole polihydroksylowe: otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, nazewnictwo, zastosowania.
- Sposoby odróżniania alkoholi polihydroksylowych od monohydroksylowych.
- Fenole: budowa, nazewnictwo, izomery, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, reakcje, zastosowanie.
- Porównanie alkoholi i fenoli.
- Aldehydy: budowa, nazewnictwo, szereg homologiczny, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają, próby Tollensa i Trommera, zastosowania.
- Ketony: budowa, nazewnictwo, szereg homologiczny, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają, próby Tollensa i Trommera, zastosowania.
- Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.
- Interpretacja zamieszczonych informacji w treści wprowadzającej bądź na rysunkach.