Olimpiada Olimpus w sesji zimowej z języka polskiego przeznaczona jest dla uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej oraz I-IV liceum ogólnokształcącego i ma zasięg ogólnopolski. Test olimpiady składa się z 30 pytań i podanych do nich 4 odpowiedzi. W testach z sesji zimowej tylko jedna z podanych odpowiedzi może być poprawna.
Olimpiada z języka polskiego sprawdza wiedzę uczniów w zakresie czytania ze zrozumieniem, nauki o języku i literatury. Pozwala również urozmaicić zajęcia lekcyjne oraz stanowi zewnętrzne źródło oceny poziomu wiedzy uczniów.
Szkoła Podstawowa: KLASA 4
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- baśń, legenda, opowiadanie, komiks
- cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
- epitet, ożywienie, uosobienie, porównanie, przenośnia
- fikcja literacka
- autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
- osoba mówiąca (podmiot liryczny)
- wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne - Literatura:
- J. Brzechwa "Akademia Pana Kleksa"
2. Nauka o języku:
- głoska, litera, sylaba
- wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące
- komunikat, nadawca, odbiorca
- rzeczownik - rodzaj, liczba, przypadek
- przymiotnik - rodzaj (w l. poj. i mnogiej), liczba, przypadek
- alfabet, głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba, przenoszenie wyrazu
- wyraz bliskoznaczny
- rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne
- akapit, opis postaci, opis przedmiotu
- pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h
- wielka i mała litera
- znaki interpunkcyjne
- stosowanie zasad poprawności językowej
- czasownik - liczba, rodzaj, czas, osoba
- bezokolicznik
Szkoła Podstawowa: KLASA 5
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy IV
- gatunki literackie: powieść (zdarzenie, wątek, fabuła) mit, opowiadanie, fraszka, bajka
- podmiot liryczny
- piosenka, refren, porównanie, przenośnia (metafora) - Literatura:
- Adam Bahdaj, "Kapelusz za 100 tysięcy"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy IV
- zdanie, równoważnik zdania
- zdanie pojedyncze i złożone
- przysłówek, przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
- rzeczowniki własne i pospolite
- rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
- temat i końcówka, oboczności
- czasownik - tryby
- forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje ze słowem się
- stopniowanie przymiotnika i przysłówka
- liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe - odmiana, zapis dat
- podmiot, orzeczenie; grupa podmiotu i grupa orzeczenia
- spółgłoski miękkie i twarde
- zdrobnienia i zgrubienia, antonimy, synonimy
- formy wypowiedzi: opowiadanie, zaproszenie, podziękowanie, sprawozdanie, ogłoszenie
- pisownia nie z różnymi częściami mowy; pisownia cząstki by
Szkoła Podstawowa: KLASA 6
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy V
- gatunki: powieść fantastycznonaukowa, detektywistyczna, przygodowa, mit, nowela, bajka, dziennik, przypowieść
- narracja pierwszoosobowa i trzecioosobowa
- punkt kulminacyjny, puenta, anafora, powtórzenie, apostrofa, kontrast, pytanie retoryczne, uosobienie
- fikcja literacka (fantastyczna i prawdopodobna)
- dialog, monolog
- rym dokładny i niedokładny - Literatura:
- M. Kozioł "Skrzynia władcy piorunów"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy V
- rzeczowniki o nieregularnej odmianie i nieodmienne
- zaimek (podział, odmiana)
- partykuła
- wykrzyknik
- czasowniki dokonane i niedokonane, strona czynna i bierna czasownika, tryby czasownika
- przydawka, dopełnienie, okolicznik
- podmiot domyślny i szeregowy
- związki wyrazowe: główny i poboczne
- rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, rdzeń
- formy wypowiedzi: charakterystyka, opis przeżyć wewnętrznych, opis postaci, opis obrazu
Szkoła Podstawowa: KLASA 7
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy VI
- gatunki literackie: bajka (morał, alegoria), przypowieść, satyra, komedia, tragedia, fraszka, pieśń, ballada
- świat przedstawiony utworu
- budowa utworu dramatycznego, punkt kulminacyjny, perypetia
- symbol, wyraz dźwiękonaśladowczy
- rodzaj literacki: dramat, liryka
- gatunki mieszane
- A. Fredro - ogólnie o twórczości, geneza powstania "Zemsty" - Literatura:
- A. Fredro "Zemsta"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy VI
- strona czynna i bierna czasownika, czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
- imiesłowy, imiesłowowy równoważnik zdania
- podmiot - rodzaje podmiotu (gramatyczny i logiczny, domyślny)
- zdania bezpodmiotowe
- zdania współrzędnie złożone - typy
- rozróżnianie zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie (bez typów zdań podrzędnych)
- orzeczenie czasownikowe i imienne
- głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne
- upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
- akcent wyrazowy
Szkoła Podstawowa: KLASA 8
1. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
- Pytania do tekstu.
- Wiedza o literaturze:
- zakres klasy VII
- literatura piękna, naukowa, popularnonaukowa, literatura faktu
- rodzaje literackie: epika
- gatunki: sonet, elegia, tren, epos (epopeja)
- eufemizm, peryfraza (omówienie)
- zasady korzystania z informacji, poszanowanie praw autorskich - Literatura:
- Antoine de Saint-Exupéry, "Mały Książę"
2. Nauka o języku:
- zakres klasy VII
- zdania współrzędnie i podrzędnie złożone - typy, wykresy
- mowa zależna i niezależna
- budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny
- skróty i skrótowce
- poprawność językowa (polszczyzna ogólna)
- dialekt, gwara, język środowiskowy
- język literacki i potoczny
- etyka słowa, manipulacja językowa
- wyrazy modne
- treść i zakres wyrazu
- fakt i opinia
- rodzaje stylu (naukowy, popularnonaukowy, potoczny)
- synonim, antonim, homonim
- archaizmy, neologizmy
- formy wypowiedzi: przemówienie, recenzja
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 1
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- Literatura Greków i Rzymian (mit o Labdakidach, "Antygona Sofoklesa", Safona - wybrane utwory, Tyrtajos -
wybrane utwory, Horacy: "Wzniosłem pomnik", "Do mecenasa")
- zakres szkoły podstawowej
- narodziny tragedii greckiej, elementy kompozycyjne tragedii
- tragedia a komedia
- pojęcia: tragizm, fatum, hybris, katharsis
- aktorzy i chór w dramacie antycznym
- budowa amfiteatru greckiego
- epikureizm i stoicyzm antyczny
3. Kształcenie językowe:
- zakres szkoły podstawowej
- znaki i ich rodzaje
- elementy komunikacji językowej
- funkcje języka
- frazeologizmy mitologiczne
- oficjalna i nieoficjalna odmiana języka
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 2
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- Romantyzm (A. Mickiewicz "Oda do młodości"; ballady: "Romantyczność", "Lilije", "Rybka", "Świteź", sonety: "Stepy akermańskie", "Burza", "Droga nad przepaścią w Czufut-Kale"; J. W. Goethe "Cierpienia młodego Wertera")
- zakres klasy 1 liceum ogólnokształcącego
- romantyzm - ramy czasowe, charakterystyka, główne idee i hasła epoki, gatunki literatury romantycznej
- Adam Mickiewicz - wiedza ogólna o pisarzu i znajomość kalendarium twórczości
- ballada, sonet, powieść epistolarna
- motyw pielgrzyma
- bohater werteryczny, weltschmerz
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 1 liceum ogólnokształcącego
- znaki i ich rodzaje
- elementy komunikacji językowej
- funkcje języka
- style językowe
- perswazja i manipulacja
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 3
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- Młoda Polska (K. Przerwa-Tetmajer "Koniec wieku XIX", "Eviva l’arte", L. Staff "Deszcz jesienny", Fiodor Dostojewski "Zbrodnia i kara")
- zakres klasy 2 liceum ogólnokształcącego
- Młoda Polska - ramy czasowe, nazwa epoki, charakterystyka, główne idee i hasła
- filozofia modernizmu - przedstawiciele i kierunki
- dekadentyzm
- impresjonizm i symbolizm w sztuce
- powieść realistyczna, powieść psychologiczna, powieść polifoniczna
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 2 liceum ogólnokształcącego
- znaki i ich rodzaje
- elementy komunikacji językowej
- funkcje języka
- style językowe
- stylizacje językowe
- relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Liceum Ogólnokształcące: KLASA 4
1. Czytanie tekstu literackiego lub nieliterackiego ze zrozumieniem.
2. Epoka i teksty z epoki:
- Literatura współczesna (A. Camus "Dżuma", S. Mrożek "Tango", G. Orwell "1984")
- zakres klasy 3 liceum ogólnokształcącego
- powieść parabola
- postawy wobec zła
- egzystencjalizm
- odwrócony konflikt pokoleń
- totalitaryzm
- antyutopia
3. Kształcenie językowe:
- zakres klasy 3 liceum ogólnokształcącego
- znaki i ich rodzaje
- elementy komunikacji językowej
- funkcje języka
- style językowe
- stylizacje językowe
- komunikacja internetowa
- język reklamy
- slang i moda w języku
- nowomowa